سونوگرافی چیست؟
سونوگرافی چیست؟
سونوگرافی یک تست تشخیصی است و به شیوه تصویربرداری با امواج فراصوت گفته میشود. در تصویربرداری سونوگرافی (Ultrasonography) از امواج صوتی که هیچ ضرری برای انسان ندارند استفاده میشود. بالا بودن فرکانس این امواج باعث میشود که برای انسان قابل شنود نباشند.
هنگامی که امواج صوتی با مانعی برخورد میکنند، برمیگردند و از آنجا که بافتهای مختلف داخل بدن، تواناییهای متفاوتی در بازتاب امواج صوتی دارند، امواج بازتابش شده توسط کامپیوتر تحلیل شده و به تصویر تبدیل میشوند.
سونوگرافی تستی است که هیچ درد و ناراحتی ایجاد نمیکند. متخصص سونولوژی مقداری ژل روی اندام مورد بررسی میریزد تا قسمتی از دستگاه سونوگرافی که اصوات را وارد بدن بیمار میکند به راحتی روی بدن حرکت کند و بیمار بی آنکه دردی احساس کند، داخل بدنش مورد مطالعه قرار میگیرد.
با آن که امواج به کار گرفته شده در سونوگرافی بی ضرر هستند اما تصویربرداریهای بی مورد با این روش توصیه نمیشود زیرا حداقل تاثیر منفی تابش بیش از ضرورت امواج، باعث ایجاد گرما میشود که در سونوگرافیهای مربوط به بارداری این حرارت اضافه برای جنین مضر است. بیشتر پزشکان معتقدند که در طول دوران بارداری 4 مرتبه انجام سونوگرافی کافی است.
یک بار در ابتدای بارداری که پزشک اطمینان پیدا کند که بارداری خارج از رحم نیست.
بار دوم درهفته دوازدهم بارداری که اندامهای جنین تا حد زیادی شکل گرفته و پزشک با انجام سونوگرافی میتواند معده، مثانه، شکل سر، پشت سر، بینی و تقارن اندامهای جنین را بررسی کند.
مرتبه سوم سونوگرافی در هفته بیست و دوم باید انجام شود. در این زمان پزشک با بررسی میزان رشد جنین، وضعیت جنین و تبادلات وی با مادر را کنترل میکند ضمن اینکه جنسیت جنین هم قابل تشخیص است.
و بالاخره در هفته سی و دوم برای آخرین بار سونوگرافی انجام میشود تا پزشک ازرشد طبیعی جنین مطمئن شود.
تست سونوگرافی علاوه بر بررسی جنین و معاینات دوران بارداری، در تشخیص بسیاری بیماریهای داخل محفظه شکم و لگن و به طور کلی بررسی وضعیت اندامهای نرم مانند عضلات، رباطها، تاندونها و… هم بسیار کارآمد است.
سونوگرافی در مامایی
کاربردهای متعدد سونوگرافی در مامایی سبب تحول زیادی در مراقبت های بهداشتی از مادر و جنین و نیز مراقبت های دوران بارداری شده است. در ذیل به چند نمونه مهم از این موارد اشاره می شود:
- تعیین محل IUD
از جمله مهم ترین این موارد می توان به پیگیری محل IUD (ابزاری که برای جلوگیری از حاملگی در رحم زنان قرار داده می شود) اشاره نمود. فردی که IUD برای وی گذاشته شده است، همواره باید به دو نکته توجه داشته باشد.
یکی اینکه IUD در اکثر افراد سبب افزایش خونریزی مخصوصاً در زمان عادت ماهیانه می شود و در نتیجه فرد را مستعد ابتلا به کم خونی فقر آهن می نماید. لذا افرادی که از IUD استفاده می کنند، باید به صورت دوره ای توسط کارشناس مامایی یا پزشک متخصص زنان مورد بررسی قرار گرفته و در صورت لزوم قرص آهن استفاده نمایند.
دوم اینکه، IUD گاهی به جهت حرکات و انقباضات رحم از جای اصلی خود خارج شده و حتی گاهی اوقات از رحم بیرون رفته و وارد حفره شکم می شود. بنابراین فردی که ازIUDاستفاده می کند باید همواره با بررسی نخ IUD و مشاوره منظم با کارشناس مامایی از وضعیت IUDخودمطلع شود.در مواردی که IUD جابجا شده ومحل دقیق آن مشخص نیست،سونوگرافی اولین قدم در شناسایی محلIUDبه حساب می آید